Die wisselwerking tussen die agente betrokke by die publikasieproses van literere vertalings
Date
2013-03
Authors
Spies, Carla-Marie
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Stellenbosch : Stellenbosch University
Abstract
ENGLISH ABSTRACT: In this dissertation two relatively under-researched areas within the scope of translation
studies are investigated: the production process of translations and the sociological and
cognitive aspects involved in this production process (as opposed to only studying the
translation product). Process and sociological studies are currently on the forefront of
research in translation studies and this dissertation attempts to contribute to these fields.
The current study investigates the role of the various agents (among others the publisher,
reviser and editor) involved in the production process of translations to illustrate how this
process involves more agents than only the translator. Translation is proven to be a process
involving a network of agents who work together to produce the final product, i.e. the
target text. In this dissertation this interaction between agents is examined by making use of
Latour's Actor-Network-Theory (ANT), a sociological theory that focuses on the network and
links between agents within a production process.
The production processes of literary translations that are analysed in this dissertation are
Niggie – To hell with Cronjé (Ingrid Winterbach), Vaselinetjie – My name is Vaselinetjie
(Anoeschka von Meck) and a selection of the "Stoffel tales" – In bushveld and dessert: A
game ranger's life (Christiaan Bakkes). These texts were all translated by the literary
translator Elsa Silke and published by NB Publishers in 2007, 2009 and 2008, respectively.
The versions of the texts analysed are the source text, the concept translation, any other
preliminary versions (manuscripts) and the completed published target text. These texts are
analysed along with all available correspondence between agents to reconstruct the
production processes in order to determine how translations are produced by means of
interaction between different agents. This study is therefore greatly exploratory by nature
and aimed at revealing the "invisible" of the production process of literary translations in order to contribute to and promote research within this under-researched field of
translation studies. The main focus of this study is to analyse how each agent's inputs have a sociological impact
on other agents and the production processes, as well as how their interaction and
decisions impact the target text. The results are predominantly presented descriptively
(within the framework of Descriptive Translation Studies [DTS]) and concepts of Nord's
Functionalism, Even-Zohar's Polysystem Theory, Bourdieu's theory on the field of cultural
production, Sharpe and Gunther's editing principles and Mossop's theory on editing and
revision of translated texts are used to analyse and discuss the production processes of the
three literary translations mentioned above. In conclusion a model is presented, based on
these analyses, depicting a possible optimal production process for literary translations. A
possible chronology of steps in the production process and means of interaction between
agents are depicted by this model. With this proposed model this dissertation contributes to
theory development within the field of translation studies and editing and revision theory.
This model can be applied to production processes of literary translations to test if it is
viable to apply in practice to ensure a more effective production process as well as a
successful product (target text). If this model proves to be effective, it can eventually serve
as a guideline for literary translation practice.
AFRIKAANSE OPSOMMING: In hierdie proefskrif word twee studieterreine ondersoek wat in die verlede min binne die vertaalwetenskap nagevors is: die bestudering van die produksieproses van vertalings en die bestudering van die sosiologiese en kognitiewe aspekte betrokke by hierdie produksieproses (teenoor slegs die vertaalproduk). Die ondersoek van hierdie terreine is op die oomblik op die voorgrond in die vertaalwetenskap en hierdie proefskrif dra daartoe by om hierdie studieveld te verbreed. In hierdie proefskrif word daar gekyk na die rol van die verskillende agente, onder andere die uitgewers, redigeerders en reviseurs in die produksieproses van drie literêre vertalings om te illustreer dat die produksieproses van literêre vertalings nie slegs die insette van een agent, naamlik die vertaler, behels nie, maar dat dit 'n proses is wat uit 'n netwerk van agente bestaan wat saamwerk om die eindproduk (naamlik die doelteks) te produseer. Hierdie netwerk van verhoudings tussen agente in die produksieproses word ondersoek na aanleiding van Latour se sosiologiese Actor-Network-Theory (ANT) wat op die netwerk en skakels tussen agente binne 'n produksieproses fokus. Die produksieprosesse van literêre vertalings wat in hierdie proefskrif ontleed word, is Niggie – To hell with Cronjé (Ingrid Winterbach), Vaselinetjie – My name is Vaselinetjie (Anoeschka von Meck) en 'n keur uit die Stoffel-verhale – In bushveld and desert: A game ranger's life (Afgekort as In bushveld and desert) (Christiaan Bakkes) – almal tekste wat onderskeidelik in 2007, 2009 en 2008 by NB-Uitgewers verskyn het en deur die literêre vertaler Elsa Silke vertaal is. Die bronteks, die konsepvertaling, enige ander voorlopige weergawes (manuskripte) en die uiteindelike gepubliseerde doelteks word telkens saam met die beskikbare korrespondensie tussen die onderskeie agente bestudeer om die produksieprosesse te rekonstrueer en te bepaal hoe die vertaalprodukte deur middel van wisselwerking tussen onderskeie agente tot stand gekom het. Hierdie studie is dus grootliks verkennend van aard en het dit ten doel gestel om die "onsigbare" van die produksieproses van literêre vertalings bloot te lê ten einde verdere navorsing in hierdie onderontwikkelde been van die vertaalwetenskap te bevorder. Daar word hoofsaaklik gekyk na die wyse waarop elke agent se insette 'n sosiologiese impak op die ander agente sowel as die produksieprosesse en/of 'n tekstuele impak op die doelteks gehad het. Die resultate word hoofsaaklik deskriptief (vergelyk deskriptiewe vertaalstudies, DTS) aangebied en bespreek en daar word van konsepte uit Nord se funksionalisme, Even-Zohar se polisisteemteorie, Bourdieu se veldteorie, Sharpe en Gunther se redigeerbeginsels en Mossop se teorie oor redigering en revisie van vertalings gebruik gemaak om die analises uiteen te sit en te bespreek. Na aanleiding van dié analises word 'n model in die laaste hoofstuk aangebied wat 'n moontlike optimale produksieproses vir literêre vertalings voorstel. Die aanbevole chronologie van stappe in die produksieproses en die wisselwerking tussen agente word deur hierdie model voorgestel. Met die daarstelling van dié model dra die proefskrif dus tot teorieontwikkeling in die vertaalwetenskap en op die gebied van redigeer- en revisieteorie by. Hierdie model kan op die produksieprosesse van literêre vertalings toegepas word om te toets of dit wel in die praktyk werk om 'n effektiewe produksieproses te bewerkstellig en 'n geslaagde vertaalproduk te produseer. Indien wel, kan dit uiteindelik as 'n riglyn vir die literêre vertaalpraktyk dien.
AFRIKAANSE OPSOMMING: In hierdie proefskrif word twee studieterreine ondersoek wat in die verlede min binne die vertaalwetenskap nagevors is: die bestudering van die produksieproses van vertalings en die bestudering van die sosiologiese en kognitiewe aspekte betrokke by hierdie produksieproses (teenoor slegs die vertaalproduk). Die ondersoek van hierdie terreine is op die oomblik op die voorgrond in die vertaalwetenskap en hierdie proefskrif dra daartoe by om hierdie studieveld te verbreed. In hierdie proefskrif word daar gekyk na die rol van die verskillende agente, onder andere die uitgewers, redigeerders en reviseurs in die produksieproses van drie literêre vertalings om te illustreer dat die produksieproses van literêre vertalings nie slegs die insette van een agent, naamlik die vertaler, behels nie, maar dat dit 'n proses is wat uit 'n netwerk van agente bestaan wat saamwerk om die eindproduk (naamlik die doelteks) te produseer. Hierdie netwerk van verhoudings tussen agente in die produksieproses word ondersoek na aanleiding van Latour se sosiologiese Actor-Network-Theory (ANT) wat op die netwerk en skakels tussen agente binne 'n produksieproses fokus. Die produksieprosesse van literêre vertalings wat in hierdie proefskrif ontleed word, is Niggie – To hell with Cronjé (Ingrid Winterbach), Vaselinetjie – My name is Vaselinetjie (Anoeschka von Meck) en 'n keur uit die Stoffel-verhale – In bushveld and desert: A game ranger's life (Afgekort as In bushveld and desert) (Christiaan Bakkes) – almal tekste wat onderskeidelik in 2007, 2009 en 2008 by NB-Uitgewers verskyn het en deur die literêre vertaler Elsa Silke vertaal is. Die bronteks, die konsepvertaling, enige ander voorlopige weergawes (manuskripte) en die uiteindelike gepubliseerde doelteks word telkens saam met die beskikbare korrespondensie tussen die onderskeie agente bestudeer om die produksieprosesse te rekonstrueer en te bepaal hoe die vertaalprodukte deur middel van wisselwerking tussen onderskeie agente tot stand gekom het. Hierdie studie is dus grootliks verkennend van aard en het dit ten doel gestel om die "onsigbare" van die produksieproses van literêre vertalings bloot te lê ten einde verdere navorsing in hierdie onderontwikkelde been van die vertaalwetenskap te bevorder. Daar word hoofsaaklik gekyk na die wyse waarop elke agent se insette 'n sosiologiese impak op die ander agente sowel as die produksieprosesse en/of 'n tekstuele impak op die doelteks gehad het. Die resultate word hoofsaaklik deskriptief (vergelyk deskriptiewe vertaalstudies, DTS) aangebied en bespreek en daar word van konsepte uit Nord se funksionalisme, Even-Zohar se polisisteemteorie, Bourdieu se veldteorie, Sharpe en Gunther se redigeerbeginsels en Mossop se teorie oor redigering en revisie van vertalings gebruik gemaak om die analises uiteen te sit en te bespreek. Na aanleiding van dié analises word 'n model in die laaste hoofstuk aangebied wat 'n moontlike optimale produksieproses vir literêre vertalings voorstel. Die aanbevole chronologie van stappe in die produksieproses en die wisselwerking tussen agente word deur hierdie model voorgestel. Met die daarstelling van dié model dra die proefskrif dus tot teorieontwikkeling in die vertaalwetenskap en op die gebied van redigeer- en revisieteorie by. Hierdie model kan op die produksieprosesse van literêre vertalings toegepas word om te toets of dit wel in die praktyk werk om 'n effektiewe produksieproses te bewerkstellig en 'n geslaagde vertaalproduk te produseer. Indien wel, kan dit uiteindelik as 'n riglyn vir die literêre vertaalpraktyk dien.
Description
Thesis (PhD)--Stellenbosch University, 2013.
Keywords
Literature -- Translations, Publishers and publishing, Literary translations -- Production process, Dissertations -- Translation studies, Theses -- Translation studies