Browsing by Author "Botma, Gawie"

Now showing 1 - 3 of 3
  • Thumbnail Image
    Item
    Loerbroer en biegbank : die uitwysing van rassisme deur die postapartheid- Suid-Afrikaanse media
    (Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, 2018) Botma, Gawie
    Die voortdurende debat oor die rol van die media in die samelewing word in hierdie artikel verryk deur die identifisering van twee nuwe metaforiese beskrywings: loerbroer en biegbank. Die beskrywings spruit uit ʼn Foucaultiaanse lesing van die wisselwerking tussen mag/kennis en die rol van die media in diskoerse wat in die samelewing om hegemonie meeding. Die toepassing daarvan werp lig op die dekking van insidente van beweerde rassisme in die Suid- Afrikaanse media oor die laaste paar jaar. Die artikel toon aan hoe daar ondanks diversiteit in die media tog ʼn patroon ontstaan wat deur die loerbroer en biegbank beskryf kan word.
  • Thumbnail Image
    Item
    Die praktiese manifestasie van taalverhoudings in die mashoof van die eerste koloniale koerant in Suid-Afrika (1800–1829)
    (LitNet, 2021) Botma, Gawie
    Hierdie artikel ondersoek die praktiese manifestasie van Nederlandse en Engelse taalverhoudings in die veranderende mashoof van die eerste koloniale koerant, die Kaapsche Stads Courant, en Afrikaansche Berigter / The Cape Town Gazette, and African Advertiser (voortaan KSC/CTG), wat in 1800 in die Kaapkolonie gepubliseer is. Die fokus op KSC/CTG is geinspireer deur die feit dat die koerant – wat gewoonlik vinnig as “staatskoerant” geklassifiseer en afgemaak word – meer aandag van mediahistorici verdien. Hoewel die staat, onder die Britse en Nederlandse bedelings, aanspraak gemaak het op ruimte vir sy amptelike proklamasies, het die koerant terselfdertyd ’n ekonomiese, sosiale en kulturele rol gespeel in die afwesigheid van enige ander gereelde populere publikasies in die eerste kwart van die 19de eeu. In sy taalaanbieding, van meet af aan in Nederlands en Engels, het die koerant die verhoudings tussen twee mededingende Europese lande en verskillende koloniale belangegroepe beliggaam. Die koerant se oorspronklike mashoof, en die talle veranderinge daaraan in die daaropvolgende kwarteeu, verskaf insig in hierdie 19de-eeuse taalverhoudings aan die Kaap. ’n Literatuurstudie bied eerstens ’n oorsig van die ontstaansgeskiedenis en ontwikkeling van KSC/CTG. Dit word opgevolg met ’n kwalitatiewe inhoudsbeskrywing van veranderinge aan die mashoof van die koerant oor vier geidentifiseerde tydperke, naamlik die semi-onafhanklike stigtingstydperk (1800–1801), die eerste Britse tydperk (1801–1803), die Nederlandse tydperk (1803–1806) en laastens die tweede Britse tydperk (1806–1829). ’n Twaalftal uitgesoekte voorblaaie van die koerant word ter illustrasie ingesluit. Die argument berus op die veronderstelling dat ’n koerant se mashoof tradisioneel doelbewus gekies en slegs met goeie rede verander word. Die artikel toon dat Engels vinnig veld kon wen as koeranttaal in die Kaapkolonie ondanks die dominante rol wat Nederlands in die samelewing gespeel het. Dit word toegeskryf aan die samewerking tussen die staat en private ondernemers, ’n tendens wat in die Suid-Afrikaanse geskiedenis ook sigbaar is. Die slotsom is dat ’n meer inklusiewe benadering tot die ontstaansgeskiedenis van die eerste koloniale koerante, wat die Nederlandse en Engelse invloede gesamentlik eerder as apart beskryf, huidige eensydige beskouings van die 19de-eeuse stryd om die vryheid van die pers verder sal belig.
  • Thumbnail Image
    Item
    Race talk in the South African media
    (African Sun Media, 2019) Botma, Gawie
    "This book makes a very significant, timely and relevant contribution to a very topical subject of immense local as well as global interest. Through tracing the evolution of media discourse about race and racism, which the author prefers to call ‘race talk’, the writer prised open a window to a panoramic, variegated and yet nuanced perspective of the perennial South African race question etched across the vistas of time and memory since Jan Van Riebeeck set up the first European settlement as a refreshment station for the Dutch East India Company, at the Cape of Good Hope in 1652 up to the time of writing this book. It lends a fresh lens through which to re-read South African society, not only to a studious scholar of media history but also to anybody interested in the general history of South Africa. - Dr Zvenyika Mugari, WITS This book is based on meticulous archival searching, presented in a new, fresh and highly engaging way. This is a book based on evidentiary-led scholarly principles that has lucidity as a goal. Unlike so many scholarly works which are turgid and very difficult to read because they are written in restricted codes meant only for other academics, this manuscript is wonderfully lucid, accessible and a pleasure to read. The prime readership will be academics but its lucidity makes it appealing beyond a purely academic readership, hopefully reaching media professionals and students also and influencing debates on race policy. This is how academic books, in fact, should be written. - Prof Keyan Tomaselli, University of Johannesburg The author has embarked on a very difficult and complex task of understanding the race construct in the South African media context. This is a highly contested and contentious space in South Africa and it is particularly arduous for a “white, middle-class, middle-aged, Afrikaans male” to navigate this space. The author has however eloquently managed to pilot this fine line of controversy. He offers a balanced view of the belligerent debate without treading insensitively on the toes of protagonists and at the same time challenges prevailing views. - André Rose, National Cancer Institute"